به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کورنگ ، بر اساس آمارهای منتشر شده در جدیدترین بولتن اوپک، ایران در سال ۲۰۲۴ با افزایش ۱۳ درصدی تولید نفت خام، رتبه نخست کشورهای جهان را در این زمینه کسب کرده است.گزارش اوپک نشان میدهد تولید روزانه نفت خام ایران با افزایش ۳۷۴ هزار بشکهای، از ۲ میلیون و ۸۸۴ هزار بشکه در سال۲۰۲۳ به ۳ میلیون و ۲۵۷ هزار بشکه در سال ۲۰۲۴ رسیده است.
خبری که شاید در نگاه اول حامل نکات مثبت و امیدوار کنندهای در حوزه تولید و صادرات نفتی باشد، اما بررسی های دقیقتر نشان میدهد در سالهای اخیر کشورهای تولید کننده نفت نظیر عربستان سعی کردهاند از اقتصاد نفتی فاصله بگیرند و امکانات کشور و منابع بانکها را به چرخه تولیدات و صادرات غیر نفتی اختصاص دهند چرا که با ظهور منابع تولید انرژی های پاک مانند انرژیهای تجدیدپذیر خورشیدی،بادی و زمینگرمایی، جهان به سوی انقلاب سبز حرکت خواهد کرد که طی آن مصرف سوختهای فسیلی به حداقل میرسد.
به عبارت دیگر با ساخت خودروهای هیبریدی و برقی، نصب سلولهای خورشیدی در منازل مسکونی و ساختمانها جهت تأمین انرژی از خورشید و...، سبب خواهد شد که تمایل به استفاده از سوختهای فسیلی نظیر نفت به شدت کاهش یابد و در این راستا اگر کشورهای نفتی نقش صادرات نفت را در زنجیره تأمین ارزی خود کاهش ندهند طبیعتاً در آینده دچار مشکلات اقتصادی خواهند شد.
در همین راستا وزارت انرژی چین به عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران از سال ۲۰۳۰ میلادی ۶۰ درصد انرژی مورد نیاز خود را از منابع انرژی پاک و تجدید پذیر تأمین خواهد کرد و این یعنی بزرگترین شریک اقتصادی ایران در حوزه انرژی از سالهای آینده نیاز کمتری به نفت خواهد داشت.
علاوه بر این، وابستگی اقتصادی ایران به تولید و صادرات نفت و عدم سرمایهگذاری در حوزههای غیر نفتی و در یک کلام عدم اصلاح رویه موجود میتواند منجر به بحران«بیماری هلندی» در اقتصاد ایران شود. کما اینکه این بحران پیش از انقلاب و در دهه 50 یک عارضه در اقتصاد کلان ایران بود که در پی افزایش قیمت جهانی نفت در اثر جنگ اعراب و رژیم صهیونسیتی و اجرای برنامهٔ عمرانی پنجم بروز کرد و منجر به تورم سرسامآوری شد. در حقیقت پس از افزایش شدید درآمدهای نفتی در سالهای ۱۳۵۲ و ۱۳۵۳، محمدرضا پهلوی که از حجم انبوه درآمد های نفتی خرسند بود به اصلاح برنامه عمرانی پنجم برای گسترش پروژههای عمرانی تن داد و آن را تشویق کرد. نتیجه آن شد که حجم سرمایهگذاریهای برنامهٔ پنجم نسبت به برنامهٔ چهارم ۶ برابر شد و حجم هزینههای بخش عمومی نیز افزایش یافت. این موضوع فراتر از توان اقتصاد ایران بود و سبب شد که هم نرخ رشد در برنامهٔ پنجم به نصف برنامهٔ چهارم کاهش یابد و هم تورم از ۲٫۶٪ به ۲۴٫۹٪ برسد و شاخص هزینههای زندگی طبقه متوسط و پایین شهری دو برابر شود. همچنین دولت بزرگی ایجاد شد که برای تأمین هزینههای خود بهشدت دچار وابستگی به درآمدهای نفتی گردید.
این رشد ۱۳ درصدی در تولید نفت خام درحالی اتفاق افتاده است که در سال های اخیر، رهبر معظم انقلاب بارها به لزوم تغییر رویکرد در راستای اقتصاد غیر نفتی اشاره کردهاند. برای مثال ایشان در سال ۱۴۰۲ در اجتماع زائران و مجاوران حرم مطهر رضوی در خصوص اقتصاد بدون نفت فرمودند: «ما بایستی بند ناف اقتصاد را از صادرات نفت خام ببُریم و بیشتر به فعّالیّتهای غیر نفتی بپردازیم. یک مسئلهی دیگری که باز این هم خیلی مهم است و البتّه بلندمدّت است، مسئلهی رشدِ اقتصادیِ بدونِ نفت است؛ مثل این کشورهایی که نفت ندارند، رشد اقتصادی هم دارند، پیشرفت اقتصادی هم دارند، کم هم نیستند. این مادّهی مخدّر نفت از صد سال پیش تا حالا متأسّفانه ما را معتاد کرده؛ یعنی واقعاً یک اعتیاد بسیار سختی است. این البتّه در کوتاهمدّت ممکن نیست و در بلندمدّت محقّق میشود. البتّه بنده یک روزی سالها پیش این را مطرح کردم؛ اگر از آن روز شروع میشد، امروز بدون شک وضع کشور وضع دیگری بود؛ اما متاسفانه دنبال نشد.»
دیدگاه شما