به گزارش پایگاه خبری تحلیلی کورنگ ،زعفران، طلای سرخ ایران، یکی از باارزش‌ترین محصولات کشاورزی کشور است که با نیاز آبی کم و ارزش اقتصادی بالا جایگاهی ویژه در توسعه کشاورزی پایدار دارد و استان همدان با شرایط اقلیمی مناسب در سال‌های اخیر توانسته سهم قابل توجهی در کشت زعفران به‌دست آورد و شهرستان‌هایی مانند ملایر، رزن و کبودرآهنگ در این زمینه پیشرو هستند.
با این حال، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری سبب شده بخش زیادی از ارزش افزوده زعفران از استان خارج شود که با ایجاد صنایع بسته‌بندی، اسانس‌گیری و محصولات مشتق زعفران می‌توان علاوه بر افزایش درآمد کشاورزان، زمینه اشتغال پایدار و حضور همدان در بازارهای ملی و جهانی را فراهم کرد.
کارشناسان کشاورزی معتقدند، خام‌فروشی زعفران باعث می‌شود بیشترین سود نصیب واسطه‌ها و صادرکنندگان عمده شود، در حالی‌که ایجاد کارگاه‌های بسته‌بندی، تولید چای زعفران، شکلات و اسانس می‌تواند چند برابر سود ایجاد کند.
به گفته کارشناسان، برخلاف کشت فصلی زعفران، صنایع تبدیلی فعالیتی دائمی است و می‌تواند در تمام طول سال برای زنان و جوانان روستایی اشتغال ایجاد کند
خام‌فروشی، سودآورترین بخش زنجیره را از همدان خارج می‌کند
به گفته یکی از کارشناسان کشاورزی با فرآوری درست، زعفران کمتر در معرض رطوبت، نور و آلودگی قرار می‌گیرد و کیفیت، رنگ و عطر آن حفظ می‌شود.
بهروز جامه بزرگ افزود: بسیاری از کشورها مثل اسپانیا و امارات زعفران را به صورت بسته‌بندی یا در قالب محصولات غذایی و دارویی صادر می‌کنند.
وی ادامه داد: وجود صنایع تبدیلی در داخل استان، مسیر صادرات مستقیم را هموار می‌کند، اما با وجود رشد قابل توجه کشت زعفران در شهرستان‌های ملایر، رزن و کبودرآهنگ، استان همدان هنوز از کمبود زیرساخت‌های فرآوری و بسته‌بندی رنج می‌برد.
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی همدان نیز گفت: در حال حاضر هیچ کارخانه تخصصی فرآوری زعفران در مقیاس صنعتی در این استان فعال نیست.
حسن محمدی افزود: برخی بهره‌برداران کوچک، زعفران خود را برای بسته‌بندی به استان‌های خراسان رضوی و یزد ارسال می‌کنند و در نتیجه، بخش عمده سود زنجیره ارزش زعفران از استان خارج می‌شود.
نبود بازار مطمئن محلی موجب انصراف برخی کشاورزان از ادامه کشت شده است
وی با بیان اینکه زعفران همدان با نام سایر استان‌ها در بازار عرضه می‌شود، عنوان کرد: نبود بازار مطمئن محلی باعث می‌شود برخی کشاورزان از ادامه کشت صرف‌نظر کنند.
مدیر صنایع تبدیلی جهادکشاورزی همدان اظهار کرد: بدون بسته‌بندی استاندارد و گواهی بهداشت، صادرات رسمی دشوار است و همدان با وجود پتانسیل بالا، از زنجیره اقتصادی زعفران سهم کمی دارد.
محمدی افزود: ایجاد واحدهای صنایع تبدیلی کوچک‌مقیاس در روستاها و شهرهای تولیدکننده با استفاده از تسهیلات جهاد کشاورزی و صندوق کارآفرینی امید پیگیری می شود.
وی تاکید کرد: صنایع تبدیلی محور اصلی توسعه پایدار کشت زعفران در همدان است و بدون این صنایع، ارزش واقعی محصول در استان محقق نمی‌شود و فرصت‌های اشتغال و صادرات از دست می‌رود.
وی بیان کرد: ایجاد زیرساخت‌های فرآوری و بسته‌بندی می‌تواند همدان را در کنار خراسان رضوی به یکی از قطب‌های مهم زعفران کشور تبدیل کند.
افزایش ۳۹ برابری تولید زعفران در همدان
رییس سازمان جهادکشاورزی همدان نیز گفت: این استان در راستای مقابله با کم‌آبی، با جهش چشمگیر ۲۲ برابری در سطح زیر کشت زعفران و افزایش ۳۹ برابری در میزان تولید از سال ۱۳۸۴ تاکنون را دارد و این محصول کم‌مصرف و ارزآور را به اولویت اصلی توسعه کشاورزی خود تبدیل کرده است.
رضا بهراملو افزود: آمار کشت زعفران در همدان از ۲۲ هکتار در سال ۱۳۸۴ به ۳۸۴ هکتار رسیده و پیش‌بینی می شود این عدد به ۴۵۰ هکتار در سال جاری برسد که نشان‌دهنده اجرای موفق سیاست‌های انتقال دانش فنی مستقیم به مزرعه است.
وی با اشاره به افزایش ۳۹ برابری تولید نسبت به افزایش ۲۲ برابری سطح زیر کشت اظهار کرد: این عدد نشان‌دهنده عملکرد واحد در هکتار است که گواهی بر موفقیت در انتقال دانش فنی به کشاورزان منطقه است.
رییس سازمان جهاد کشاورزی همدان ادامه داد: زعفران به عنوان یک محصول یک‌ساله کشت و هفت سال بهره‌برداری می شود و بسیار مقرون به صرفه است و نیاز آبی پایین آن، کشت آن را در مناطق با تنش آبی به یک اولویت حیاتی تبدیل کرده است.
وی بیان کرد: کشورهای همسایه به دلیل کیفیت و رنگ متمایز زعفران استان همدان، متقاضی جدی این محصول هستند.
کشورهای همسایه به دلیل کیفیت و رنگ متمایز زعفران استان همدان، متقاضی جدی این محصول هستند.
رییس سازمان جهاد کشاورزی همدان اضافه کرد: حمایت از زنجیره کامل تولید اولویت‌های کاری مدیریت استان بر توسعه محصولات راهبردی و کم‌آب‌بر متمرکز است و در همین راستا، رویکرد جدیدی برای حمایت از کشاورزان اتخاذ شده است.
وی اظهار کرد: دولت و نهادهای مسوول در راستای حمایت از زنجیره تولید، بر توسعه کشت قراردادی تمرکز کرده‌اند و این حمایت شامل مزارعی می‌شود که فرآیند کشت، فرآوری، بسته‌بندی و صادرات را به صورت یکپارچه انجام می‌دهند.
بهراملو گفت: تسهیلات و حمایت‌های مالی هدفمند برای شرکت‌ها و مزارعی که در راستای این کشت قراردادی، به ویژه در شهرستان کبودرآهنگ که قطب فرآوری است، فعالیت می‌کنند، در دستور کار قرار گرفته و این اقدامات نشان می‌دهد که توسعه کشت‌هایی با مصرف آب پایین و ارزش صادراتی بالا، اصلی‌ترین سیاست کشاورزی همدان در سال‌های آتی خواهد بود.
همدان؛ صادرکننده پیاز استاندارد به جای وابستگی به واردات
مدیر باغبانی سازمان جهادکشاورزی همدان نیز گفت: همدان با افزایش دانش فنی و تامین پیاز زعفران، به قطب ارتقای کشت این محصول راهبردی تبدیل می‌شود.
حجت اله شهبازی ادامه داد: همدان، پایتخت کشاورزی ایران، در آستانه جهشی بزرگ در تولید زعفران قرار دارد، جهشی که حاصل ارتقای چشمگیر دانش فنی، تبدیل شدن استان به تأمین‌کننده اصلی پیاز زعفران و احداث واحدهای پیشرفته بسته‌بندی و فرآوری است.
وی اظهار کرد: جزئیات ارتقا ظرفیت‌های این تحولات زیربنایی به استان همدان اجازه می‌دهد تا جایگاه خود را به عنوان یکی از تولیدکنندگان کلیدی زعفران کشور تثبیت و ظرفیت تولید خود را به مراتب افزایش دهد.
وی بیان کرد: در سال‌های اخیر، سرمایه‌گذاری قابل توجهی بر روی ارتقای دانش فنی کشت زعفران صورت گرفته و تعداد کارشناسان متخصص در استان به شکل محسوسی افزایش یافته است و این امر کیفیت و کمیت برداشت محصول را تضمین می‌کند و یکی از مهم‌ترین دستاوردها، پایان وابستگی به واردات پیاز زعفران است.
مدیرباغبانی سازمان جهادکشاورزی همدان گفت: استان همدان امروز نه تنها نیاز کشت خود را تأمین می‌کند، بلکه خود به منبع اصلی پیاز سالم و استاندارد برای سایر مناطق تبدیل شده است.
وی تاکید کرد: احداث واحدهای مدرن خشک‌کن، بسته‌بندی و فرآوری، به ویژه در شهرستان کبودرآهنگ، ظرفیت استان برای ارزش افزوده بیشتر و عرضه محصول نهایی با کیفیت بالاتر به بازار را فراهم کرده است.
مدیرباغبانی جهادکشاورزی همدان بیان کرد: زعفران، به درستی «طلای سرخ» نامیده می‌شود، چرا که فراتر از یک ادویه لوکس، یک ماده اولیه استراتژیک در صنایع مختلف محسوب می‌شود.
شهبازی تاکید کرد: این محصول به دلیل غنی بودن از مواد ضروری، املاح و ویتامین‌ها، در صنایع دارویی، آرایشی و بهداشتی و همچنین در سبد غذایی مصرف‌کنندگان جایگاه ویژه‌ای دارد و تقاضای فزاینده‌ای در این بخش‌ها وجود دارد.
رهاورد:
در سال‌هایی که همدان از جهش چشمگیر در کشت زعفران برخوردار شده، نبود کارخانه‌های فرآوری و بسته‌بندی، سایه‌ای بر ارزش واقعی این محصول کشیده است و کارشناسان راه نجات را در توسعه صنایع تبدیلی و حضور همدان در بازار جهانی می‌دانند، بنابراین کشت زعفران در همدان علاوه بر اینکه مزیتی مهم در این سال های کم آبی محسوب می شود، بلکه فرصتی برای توسعه پایدار و اشتغال جوانان روستایی است، مشروط بر آنکه حلقه مفقوده صنایع تبدیلی در زنجیره تولید آن تکمیل شود.